Współcześnie coraz więcej osób wybiera terapię inhalacyjną, rezygnując z doustnego, czy też pozajelitowego podawania leków. Zwrot właśnie w tym kierunku ma wiele przyczyn. Przede wszystkim, na rynku dostępna jest nowoczesna aparatura służąca efektywnemu podawaniu leków w trybie wziewnym (nebulizatory pneumatyczne i siateczkowe). Po drugie, sama liczba profesjonalnych leków do inhalacji w ciągu ostatnich kilku dekad uległa wyraźnemu zwiększeniu. I w końcu ostatnia przyczyna – specjaliści, jak też sami pacjenci doceniają zalety jakie posiada wziewne podanie substancji czynnej.
Mówiąc o rozwoju technologii służącej inhalacji, trzeba wspomnieć o profesjonalnych nebulizatorach. Tego typu aparaty, mają tę przewagę nad tradycyjnymi inhalatorami, że nie wymagają koordynacji oddechu z pracą urządzenia. Dzięki czemu mogą być z pożytkiem stosowane u małych dzieci, jak też osób starszych, czy po prostu ciężko chorych. Proces przygotowania mgiełki do podania pacjentowi w nowoczesnych aparatach polega na rozproszeniu cząsteczki. Nebulizatory są skonstruowane w taki sposób, że jedynie najmniejsze cząsteczki opuszczają urządzenie i mają szansę trafić do dolnych dróg oddechowych użytkownika. Większe są zatrzymywane we wnętrzu aparatu. Mówimy tutaj o bardzo ważnym parametrze, czyli tzw. objętości martwej (zwykle waha się ona od 1 do 3 ml).
Specjaliści są zgodni, że aby nebulizacja rzeczywiście była efektywna, a równocześnie nie męcząca dla pacjenta, czas trwania nie może przekraczać 10 minut. Jeśli chodzi o objętości oblicza się optymalną wielkość na 4-5 ml, a szybkość przepływu na poziomie 8l/min [1].
Na wydajność ma również wpływ odpowiednie dobranie urządzenia pod konkretnego pacjenta, oraz prawidłowe użytkowanie nebulizatora od strony technicznej. Do nebulizacji wykonywanej u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych zaleca się stosowanie ustnika, ponieważ przy używaniu maski ustno-nosowej dochodzi dodatkowo do zmniejszenia depozycji płucnej nawet o 13–22%.
LEKI DO NEBULIZACJI
Lista leków, które możemy podawać w formie nebulizacji jest długa. Wiele wskazuje na to, że w przyszłości będzie się wydłużać. Rozważa się bowiem, aby w procesie inhalacyjnym podawać także leki przeciwbólowe, substancje stosowane w terapii migren, czy też w terapii nowotworowej [2]. Ciekawostką jest także, że być może za jakiś czas insulina będzie podawana właśnie w taki nieinwazyjny sposób jak inhalacja. Jednak główne zastosowanie leki do inhalacji znajdują przy chorobach górnych i dolnych dróg oddechowych.
W zależności od schorzenia i stanu pacjenta, możemy skorzystać z terapii z wykorzystaniem konkretnego, odpowiednio dobranego leku. Zaleca się, aby w przypadku nebulizacji korzystać z następujących leków:
- antybiotyki,
- glikokortykosteroidy,
- mukolityki,
- bronchodylatory,
- kromony,
Celem stosowania leków mukolitycznych jest upłynnienie wydzieliny oskrzelowej, co znajduje zastosowanie przy mukowiscydozie, czy też przewlekłym zapaleniu oskrzeli. Antybiotyki podawane są przy nowych zakażeniach oskrzelowo – płucnych, jak też w związku z zaostrzeniem przewlekłych stanów zapalnych. Sterydy powinny być podawane tylko przez inhalatory pneumatyczne, ponieważ modele ultradźwiękowe mogą mieć negatywny wpływ na cząsteczki tych leków.
Jednak, aby inhalacja przyniosła pozytywny efekt może być stosowana nawet bez wykorzystania konkretnego leku. Pozytywne efekty terapeutyczne, takie jak nawilżenie śluzówki daje nebulizacja z wykorzystaniem roztworu soli fizjologicznej. Taka profilaktyka wskazana jest osobom narażonym na osuszanie nabłonka (pracujących w pomieszczeniach klimatyzowanych).
- Hess D. R.: Nebulizers: Principles and Performance. Respir. Care 2000, 45, 609-617.
- Swarbrick J., Boylan J. C.: Encyclopedia of Pharmaceutical Technology. New York: Marcel Dekker, 2002
